Wulangan 1: Patemon 3

---

Bagian 3 dari 4 Bagian

---

 

Banjir

Nalika mangsa rendheng, adhakanipun kathah banjir. Tiyang-tiyang ingkang griyanipun wonten pinggir lepen manahipun sami was-was. Nanging sarehne sampun kulina gesang wonten pinggir lepen, saged nata manah. Kanthi sareh siyaga mbok bilih banjir bandhang dhateng.

Menawi ngleresi banjir masarakat kathah nandhang kapitunan. Griya-griya sami risak, taneman sami ambruk, sabin-sabin sami keleban. Sabin-sabin ingkang pantunipun nembe nedheng-nedhengipun mrekatak ugi keleban. Kamangka, pantun ingkang nembe mrekatak keleban toya punika temtu boten saged panen.

Wontenipun banjir punika antawisipun jalaran kathahipun redi ingkang gundhul. Redi gundhul amargi tetuwuhanipun sami dipunbabati utawi dipuntegori tiyang. Mila, toya jawah lajeng bablas wonten ing siti. Toya jawah punika mbekta siti saking pareden. Siti pareden kagerus ndadosaken “erosi”. Siti ingkang katut ilining toya kala wau lumebet dhateng lepen, lepenipun dados cethek. Wusana, toya ing lepen lajeng mbludag ndadosaken banjir ageng.

Banjir ing kitha-kitha dipunsebabake dening kalen-kelen ingkang buntet. Saking deresipun toya jawah, kalen-kalen sami mambeg. Urung-urung buntet amargi kasumpelan uwuh. Bab menika amargi pakartining tiyang ingkang mbucal uwuh saenggen-enggen.

Kangge nanggulangi banjir, pamarentah dhawuh dhumateng masarakat supados sami nindakaken “reboisasi”. Reboisasi inggih menika nanem tetuwuhan enggal ing pareden. Kejawi menika purun njagi lan merdi amrih lestantunipun alam saha papan padununganipun. Sedaya punika namung gumantung dhateng pangertosan kita piyambak-piyambak.

(Kapethik saking Wasis Basa kanthi ewah-ewahan sawetawis)

 

1. Kapan adhakanipun kathah banjir?
2. Menapa kemawon kapitunan masarakat nalika ngeresi banjir?
3. Menapa sebabipun redi ingkang gundhul saged njalari banjir?
4. Menapa ginanipun taneman ing pegunungan?
5. Menapa ingkang nyebabaken erosi?
6. Menapa ingkang njalari banjir ing kitha-kitha?
7. Uwuh menika saenipun dipunbucal wonten pundi?
8. Reboisasi menika tegesipun menapa?

 

Golekana tegese tembung-tembung iki!

1. banjir bandhang: banjir gedhe
2. mrekatak: …..
3. kapitunan: …..
4. erosi: …..
5. mambeg: …..
6. toyanipun: …..
7. mbucal: …..
8. merdi: …..
9. lestantunipun: …..
10. reboisasi: …..

 

Bêna

Sapunika sampun mangsa rendheng. Saben dinten kenging temtu jawah. Margi-margi katingal teles. Blumbang-blumbang sami kebak toya. Kalen-kalen sami ageng ilinipun.

Kala wingi punika jawahipun malah sadinten muput. Mila sampun samesthinipun lepen-lepen sami bêna. Lepen ing sacelak kula benanipun ageng sanget. Kathah griya ingkang sami kebenan.  Kathah kreteg ingkang sami dhadhal. Sabin-sabin ing sakiwa tengenipun lepen sami keleban toya. Masyarakat sami nandhang kapitunan.

Kathah rekadaya kangge nanggulangi bena punika. Bêna menika satunggaling bencana alam. Bêna gumantung wontenipun jawah. Bêna boten kenging dipunsanak. Bena punika kelangkung mbebayani.

(Kapethik saking Wasis Basa kanthi ewah-ewahan sawetawis)

 

Wacan nang dhuwur iku gantinen nganggo basa ngoko!

---

Bagian 3 dari 4 Bagian

---